Ο Φανφαρόνος (Il Sorpasso, 1962)

Σκηνοθεσία: Ντίνο Ρίζι
Πρωταγωνιστούν: Βιτόριο Γκάσμαν, Ζαν-Λουί Τρεντινιάν, Κατρίν Σπαάκ, Κλάουντιο Γκόρα
Διάρκεια: 105'

Ο Βιτόριο Γκάσμαν και ο Ζαν-Λουί Τρεντινιάν είναι το αταίριαστο ζευγάρι που ανήμερα το Δεκαπενταύγουστο γνωρίζονται στο κέντρο της Ρώμης και ξεκινούν ένα διήμερο road trip στο ηλιοκαμένο Λάτιο και την ακτογραμμή της Τοσκάνης. Μέσα από το φακό του Ρίζι, η διαδρομή τους μετατρέπεται σε μια σαρδόνια ενδοσκοπική ματιά για μια χώρα στο μεταίχμιο μιας ταραγμένης μεταβατικής περιόδου. Όλα ξεκινούν όταν καταμεσής του θέρους και της ραστώνης ο «Φανφαρόνος» του τίτλου, παρασύρει έναν εσωστρεφή ασκούμενο δικηγόρο στις απολαύσεις της εύκολης ζωής. Σε πλήρη αντιστοιχία, μιλάμε για την περίοδο που η ιταλική μεσαία τάξη συνέρχεται από την μεταπολεμική της αργία και παραδίδεται στο υπερκαταναλωτικό lifestyle. Η μετάβαση σε αμφότερες τις περιπτώσεις γίνεται με τον πλέον επιπόλαιο τρόπο - οι προσπεράσεις του Γκάσμαν με το γκάζι κολλημένο στο πάτωμα γίνονται μια έξοχη αναλογία για μια κοινωνία που στην αγωνία της να προλάβει τις μεταπολεμικές εξελίξεις, έχει χάσει κάθε μέτρο.

Αναγνωρισμένο πλέον σαν ένα απ' τα αδιαφιλονίκητα αριστουργήματα του ιταλικού σινεμά, το φιλμ του Ρίζι παίρνει τη φόρμα της commedia all'italiana και την φτάνει σε επίπεδα παροξυσμικής τελειότητας. Ανεβάζει την ένταση σε όλα τα επιμέρους για να ξεσκεπάσει τα γενετικά υλικά στον πυρήνα της: το λαϊκό ένστικτο, την απλουστευμένη κινηματογραφική γλώσσα, τους απτούς και άμεσα αναγνωρίσιμους ήρωες / τυχοδιώκτες και πάνω απ' όλα την ιλαροτραγωδία της μικροαστικής ύπαρξης. Παράλληλα, περιγράφοντας τον ατομιστή πρωταγωνιστή του σαν τον ιδανικό φασίστα, ο Ρίζι υπογραμμίζει τον σαρωτικό αμοραλισμό που μας έφτασε στο σήμερα. Γι' αυτό και η επίμονη κόρνα της εμβληματικής Lancia Aurelia εξακολουθεί να ηχεί όχι σαν προειδοποίηση, αλλά σαν συναγερμός. Θοδωρής Καραμανώλης

ΑΦΙΕΡΩΜΑ  «SOTTO LE STELLE» ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΙΤΑΛΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΙΤΑΛΙΚΟ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ